Share

Δευτέρα 1 Νοεμβρίου 2010

ΠOΣΟ ΓΝΩΡΙΖΑΝ; ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΘΗΝΑ 11 /3 /2008


ΠΗΓΗ:  ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
Συμπεράσματα του Forum για την αναζήτηση «νέου ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης»

ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ
Περίληψη Συμπερασμάτων του Forum για την αναζήτηση «νέου ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης»

Το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών οργανώνει ερευνητικά προγράμματα και μελετά θέματα που αφορούν γενικότερα την Μεσόγειο και ειδικότερα την Ελλάδα.  Στο πλαίσιο αυτό το Ίδρυμα μας έχει δώσει πρώτη προτεραιότητα στην έρευνα πάνω στην ελληνική οικονομία και το ελληνικό μοντέλο ανάπτυξης. Γιαυτό διοργάνωσε τον περασμένο Οκτώβριο ένα διήμερο συμπόσιο με τίτλο «Σε αναζήτηση νέου ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης».  Σήμερα σας δίνουμε μια μικρή περίληψη, της σύνοψης   των κυριότερων συμπερασμάτων του Συμποσίου αυτού. Το πλήρες κείμενο της σύνοψης θα το βρείτε μέσα στο φάκελο που σας δίδεται. 

Από τη συζήτηση στο συμπόσιο έγινε σαφές, πως η οικονομική και αναπτυξιακή πολιτική στη χώρα μας έχει εξαντλήσει τη δυναμική της. Παρατηρείται μια συνεχής επιδείνωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Συνέπεια αυτού είναι η έκρηξη εισαγωγών, ενώ οι εξαγωγές καρκινοβατούν. Διαμορφώνεται έτσι ένα δραματικά ελλειμματικό ισοζύγιο συναλλαγών (έλλειμμα πάνω από 14% του ΑΕΠ).

Παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία κινείται σε τροχιά οικονομικής μεγέθυνσης, η μεγέθυνση αυτή στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εσωτερική κατανάλωση και στην πιστωτική επέκταση (δανεισμό). Eκτίμηση είναι ότι η κρίση που πλήττει την διεθνή οικονομία θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και στη χώρα μας. Η αίσθηση είναι πως θα χρειασθεί μεγάλη προσπάθεια για να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο διαβίωσης.

Το Ελληνικό αναπτυξιακό μοντέλο σήμερα:
α) Χαρακτηρίζεται από χαμηλή αποδοτικότητα των διαθέσιμων φυσικών, οικονομικών, ανθρώπινων και «άϋλων» πόρων και ιδίως εκείνων που συνδέονται με την τεχνολογία και τη γνώση.
β) Υποστηρίζεται από ένα «παντού εμπλεκόμενο» αλλά επί της ουσίας αναπτυξιακά αδύναμο και «μη ευφυές» κράτος.  Από ένα απαρχαιωμένο διοικητικό μηχανισμό, τόσο στις κεντρικές δημόσιες υπηρεσίες, όσο στις μονάδες διοικητικής αποκέντρωσης αλλά και νομαρχιακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Επικρατεί παντού ένας λαβύρινθος αρμοδιοτήτων που διαχέει την ευθύνη  και καθιστά αδύνατη την ουσιαστική εποπτεία και τον έλεγχο.

Η υποβόσκουσα κρίση  δεν αφορά μόνο τον δημόσιο τομέα.  Αφορά εξίσου, αν όχι  περισσότερο, τον επιχειρηματικό τομέα της χώρας. Η γενικότερη υστέρηση, δεν αφορά μόνο τις αδράνειες και τις παραλείψεις των φορέων της πολιτείας και της οικονομίας αλλά συχνά συνδέεται και με τις αντιστάσεις ολόκληρης της κοινωνίας σε κάθε αλλαγή.

Τα μειονεκτήματα αυτά του Ελληνικού μοντέλου ανάπτυξης επιτείνονται ακόμα περισσότερο εάν ληφθούν υπόψη το υψηλό επίπεδο διαφθοράς, η κυριαρχία των πελατειακών σχέσεων στο πολιτικό σύστημα,  και το σχετικά  υψηλό ποσοστό φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.

Το πολιτικό μας σύστημα χαρακτηρίζεται από έλλειμμα αποτελεσματικότητας και δημοκρατίας. Χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο που λαμβάνονται οι πολιτικές αποφάσεις. Θεσμοί δομές και λειτουργίες του πολιτικού μας συστήματος είναι, σε μεγάλο βαθμό, απαρχαιωμένες, δυσλειτουργικές και αναποτελεσματικές.  Απαιτούνται λοιπόν ριζοσπαστικές δομικές, μεταρρυθμίσεις και αλλαγές. Χρειάζεται για παράδειγμα ένα νέο διακηρυκτικό Σύνταγμα αρχών που να εκσυγχρονίζει και να σταθεροποιεί την πολιτική λειτουργία.   Χρειάζεται πλήρης διαχωρισμός της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία. Χρειάζεται κωδικοποίηση, απλοποίηση και εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας. Χρειάζεται εκσυγχρονισμός του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, ενίσχυση του αδιάβλητου, και επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής της. Απαιτείται η δημιουργία μακροχρόνιου κλίματος εμπιστοσύνης, σταθερών θεσμών και προβλέψιμων κανόνων παιχνιδιού.


Κύρια χαρακτηριστικά ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου.

Η Ελλάδα έχει ανάγκη από μια συνολική και αποτελεσματική στρατηγική ανάπτυξης.  Στη διαμόρφωση της  πρέπει να ληφθούν υπόψη ως αφετηρία τρεις καθοριστικοί παράγοντες:  Α ) Οι μεταβολές στο διεθνές αναπτυξιακό περιβάλλον, Β) Τα διδάγματα από τα ξένα μοντέλα ανάπτυξης και   Γ) Τα δεδομένα και οι ιδιομορφίες της Ελλάδας.


Το  Νέο Ελληνικό Μοντέλο Ανάπτυξης πρέπει να υπηρετεί  προοδευτικές κοινωνικές αξίες.  Μεταξύ αυτών είναι η αειφορία, η ανοιχτή και δίκαιη κοινωνία, η κοινωνική ευημερία. Πρέπει όμως να προωθεί, ταυτόχρονα, και ορισμένες οικονομικές αξίες όπως είναι ο ορθολογικός σχεδιασμός, η αποτελεσματικότητα, η παραγωγικότητα και κυρίως στις σημερινές συνθήκες της "παγκοσμιοποίησης" η εξωστρέφεια και η ανταγωνιστικότητα.

Η ανάπτυξη θα στηριχθεί αναγκαστικά, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, που αποτελεί και τον μεγαλύτερο τομέα της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα, είναι ανάγκη να ενισχυθεί ο αναπτυξιακός ρόλος  του κράτους, του Κρατικού Προϋπολογισμού και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης.

Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικούς άξονες του νέου αναπτυξιακού μοντέλου: 
Α)  Ανάπτυξη:
1)   Η πρώτη κατεύθυνση είναι η δημιουργία μιας βιώσιμης, οικολογικής οικονομίας με τον περιορισμό της σπατάλης και την ορθολογική αξιοποίηση των φυσικών και οικονομικών πόρων.
2)  Η δεύτερη κατεύθυνση είναι ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας από οικονομία της ζήτησης σε οικονομία της προσφοράς και η διεύρυνση της παραγωγικής της βάσης.
3)Η τρίτη κατεύθυνση είναι η δημιουργία της Νέας Οικονομίας της Γνώσης που στηρίζεται στην παραγωγή και τη αξιοποίηση της γνώσης, της πληροφορίας, της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών.  Στόχοι προτεραιότητας πρέπει να αποτελέσουν η αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, χρειάζεται μια μορφωτική επανάσταση  για την παιδεία και η δια βίου κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού.

Β) Περιβάλλον: Είναι αναγκαία τη δημιουργία ενός οικολογικού μοντέλου ανάπτυξης, μιας «πράσινης οικονομίας», το οποίο θα συνδυάζει την οικονομική ανάπτυξη με την προστασία και τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει ουσιαστικά πιστεύομε η θέσπιση ενός αυτόνομου Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Γ) Κοινωνική Συνοχή: Η δημοκρατική συμμετοχή στην οργανωμένη συνολική προσπάθεια πρέπει να αντανακλάται και στη δίκαιη κατανομή από τα οφέλη που προκύπτουν. Η πλήρης απασχόληση, η δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, η ψυχολογία της σιγουριάς για την ατομική και συλλογική εξασφάλιση, η αισιοδοξία για το μέλλον, το αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος είναι απαραίτητες προϋποθέσεις. 

Για  τη μείωση της φτώχειας προτείνεται η θεσμοθέτηση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, ή ενός ελάχιστο εγγυημένου επιπέδου διαβίωσης.  Στη μείωση της φτώχειας θα μπορούσε να συμβάλει  η σύσταση Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής.
Χρειάζεται να υπάρξει ευρύτερη συνεννόηση και συναίνεση στις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.  Χρειάζεται εμπιστοσύνη στο μέλλον, στη δυνατότητα ανάπτυξης της χώρας και κυρίως  εμπιστοσύνη στην φερεγγυότητα και στην ικανότητα του κράτους και του πολιτικού συστήματος να κινεί την οικονομία, να ελέγχει την αγορά και να προσφέρει κοινωνική προστασία.
 
Η επένδυση στη γνώση και τον άνθρωπο πρέπει  να αποτελέσει την καρδιά μιας νέας πλατιάς κοινωνικής συμφωνίας για την πρόοδο και την ανάπτυξη της χώρας μας. 

Το Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών προγραμματίζει άμεσα τη συνέχιση των ερευνών για τα αναπτυξιακά μοντέλα με κύριο σκοπό την εξειδίκευση των στόχων του Νέου Ελληνικού Μοντέλου Ανάπτυξης και την συγκεκριμενοποίηση των μέσων επίτευξής τους. 


Αθήνα 11 /3 /08

ΓΙΑ  ΤΟ   ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΣΗΦΗΣ   ΒΑΛΥΡΑΚΗΣ
Αντιπρόεδρος του Δ.Σ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: